Soạn bài Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác

Son bài Vào ph chúa Trnh ca Lê Hu Trác

Hng dn

I.Tác gi và tác phm

1.Tác gi

Lê Hu Trác (1724 – 1791) hiu là Hi Thng Lãn Ông, ngi làng Liêu Xá, huyn ng Hào, ph Thng Hng, trn Hi Dng (nay thuc huyn Yên M, tnh Hng Yên). Ông là mt danh y, không ch cha bnh mà còn son sách và m rng trng dy ngh thuc truyn bá y hc. Ông li b Hi Thng y tông tâm lnh gm 66 quyn, là công trình nghiên cu y hc xut sc nht trong thi trung i Vit Nam. Tác phm ghi li mt cách chân thc cm xúc ca tác gi trong thi làm ngh y, qua ó bc l c ca ngi thy thuc.

2.Tác phm

-Thng kinh kí s là tp kí s bng ch Hán, vit nm 1782, hoàn thành mt nm sau ó và c khc in vào nm 1885. Tp kí s này xp cui b Hi Thng y tông tâm lnh nh là mt quyn ph lc. Thng kinh kí s t quang cnh kinh ô, cuc sng xa hoa trong ph chúa Trnh và quyn uy, th lc ca nhà chúa – nhng iu Lê Hu Trác mt thy tai nghe trong chuyn i t Hng Sn ra Thng Long cha bnh cho th t Trnh Cán và chúa Trnh Sâm. Qua tác phm, chúng ta có th thy c thái coi thng danh li ca tác gi.

-on trích Vào ph chúa Trnh nói v vic Lê Hu Trác lên ti kinh ô, c dn vào ph chúa bt mch, kê n cho Trnh Cán. on trích trên có th chia làm bn on nh:

+ on 1: Quang cnh trong ph chúa (t Mng 1 tháng 2 n nh ph ào nguyên thu nào).

+ on 2: Cnh xa hoa, tráng l trong ph chúa t khung cnh n sinh hot hàng ngày (t i c vài trm bc n là không có dp).

+ on 3: Th trng ca Trnh Cán (t ang d câu chuyn n a tôi ra “phòng chè” ngi).

+ on 4: Tâm trng và cm ngh ca Lê Hu Trác sau ln cha bnh cho th t (t Mt lát sau n thng tình nh th).

II.Tìm hiu on trích

Câu 1. Bc tranh hin thc trong ph chúa Trnh

-Khung cnh và nhng hot ng sinh hot trong ph chúa Trnh c tác gi ghi li khá t m qua con mt quan sát ca mt ngi thy thuc min quê ln u tiên bc chân vào th gii mi m. Tác gi mc dù là con nhà quan, vn sinh trng chn phn hoa và tng bit nhiu ni trong cung cm, nhng vic trong ph chúa thì ch mi nghe nói.

-Quang cnh ca ph chúa cc kì xa hoa, tráng l nhng thâm nghiêm, nói lên uy quyn tt bc ca nhà chúa:

+ Mun vào ph chúa phi i qua nhiu ca vi nhng dãy hành lang quanh co ni nhau liên tip.

+ Bên trong khuôn viên ph chúa, ngi gi ca truyn báo rn ràng ngi có vic quan qua li nh mc ci chô thy chúa gi mt v trí trng yu và có quyn ti thng trong triu ình.

Câu 2. Hình nh nhân vt Trnh Cán

-Hình nh nhân vt Trnh Cán c khc ha bng nhng nét riêng, nhng ng thi mang ý ngha khái quát. Th t b bnh có n by tám thy thuc phc dch và lúc nào cng có my ngi ng hu hai bên. Dù th t ch là mt a bé tr lên 5 – 6 tui, nhng khi vào xem bnh, thy thuc già phi qu ly bn ly và khi xem mch xong phi ly bn ly na trc khi lui ra. Mun xem thân th ca th t nh th nào oán bnh thì phi có mt viên quan ni thn n xin phép c ci áo cho th t.

-S tinh t, sc so trong vic miêu t ca tác gi kt tinh nhng chi tit tuy nh nhng gây n tng nh vic th t ngi chm ch trên sp vàng mt c già phi qu di t ly bn ly, ri ci và ban mt li khen: “Ông này ly khéo!”.

Câu 3. Cách chun oán và cha bnh ca Lê Hu Trác cùng nhng din bin tâm t ca ông.

-Tâm trng và cm ngh ca Lê Hu Trác din bin vô cùng phc tp trong thi gian cha bnh cho th t. Bn thân ông hiu rõ bnh tình ca th t nhng li không mun cha có hiu qu ngay vì s chúa tin dùng mình, bn thân mình s d b công danh trói buc. Vì vy, tránh c iu mà mình không thích, ông chn cách cha bnh cm chng, cho thuc vô thng vô pht. Nhng trong suy ngh ca ông li hình thành mt cách ngh khác vì làm nh vy s trái li y c và lng tâm ca ngi thy thuc. Hai li suy ngh này mâu thun, ging co vi nhau. Cui cùng, lng tâm và phm cht trung thc ca ngi thy thuc ã thng.

-Khi ã xác nh cách thc cha bnh, Lê Hu Trác thng thn a ra quyt nh và bo v ý kin ca mình trc nhng thy thuc khác, dù quan Chán ng t ý ngn ngi, nói i nói li my ln.

-Nhng chi tit miêu t vic cha bnh ca Lê Hu Trác chng t ông là mt thy thuc gii, có kin thc sâu rng và dày kinh nghim. Bên cnh tài nng, ông còn chng t mình là mt thy thuc có y c, lng tâm. Hn na, Lê Hu Trác còn là mt con ngi không tham danh li, quyn quý. Ông yêu thích s t do và cuc sng thanh bch, gin d ni quê nhà. Mc dù chng kin s quyn r ca cuc sng vt cht giàu sang nhng trc sau ông vn dng dung không my may rung ng, không h b cám d.

-Quan im sng ca Lê Hu Trác ã gián tip cho thy ông không ng tình vi vic hng th lc thú xa hoa ca nhng ngi nm gi vn mnh dân tc. Ý mun “v núi” ca Lê Hu Trác i lp hoàn toàn vi quan im sng ca gia ình chúa Trnh và phn ông quan li thi ó. S tng phn trong quan im sng c th hin qua vic i lp gia hình nh nhng th sn son thip vàng, võng iu áo , èn uc lp lánh, hng hoa ngào ngt… t bên cnh cái thanh m, thun khit ca mt ông già áo vi ni quê mùa.

Câu 4. Thái , tâm trng và suy ngh ca tác gi khi vào ph chúa

-Qua vic miêu t hin thc sc so và ghi chép li nhng cnh sinh hot trong ph chúa, trong ta có th thy c phn nào thái ca tác gi.

-Trc cnh ph chúa xa hoa, lng ly, tp np k hu ngi h, tác gi ã a ra nhn xét: Bc chân n ây mi hay cnh giàu sang ca vua chúa khác hn ngi thng. Tác gi cng vnh mt bài th t ht cái sang trng, vng gi trong ph chúa nh rèm châu, hiên ngc, vn ng có hoa thm, có chim bit nói, son vàng gác tía nghìn tng, ca có lính gác nghiêm ngt… trong ó có li khái quát: c tri Nam sang nht là ây.

-Trong chi tit khi c mi n cm, Lê Hu Trác ã nhn xét: Mâm vàng, chén bc, thc n toàn là ca ngon vt l quý him, tôi bây gi mi bit cái phong v ca nhà i gia.

-Nhng li l nhc n chúa Trnh và th t u phi ht sc cung kính và l .

-Chúa Trnh luôn luôn có phi tn chu chc chung quanh. Tác gi không trc tip thy mt chúa, không trc tip nghe mnh lnh ca chúa, mà mi mnh lnh ca chúa u do quan Chánh ng truyn t li. Khi xem bnh xong, tác gi cng không c phép trao i bnh tình vi chúa mà ch c vit t khai quan Chán ng dân lên chúa. Quy nh ca ni dung nghiêm ngt n ni tác gi phi nín th ng ch xa, khúm núm khi én trc sp xem mch.

-Khi chun oán bnh trng ca th t, tác gi kt lun: Ch vì th t trong chn màn the trng ph li n quá no, mc quá m nên tng ph yu i.

-Qua nhng chi tit nêu trên, chúng ta có th thy, mc dù khen s sang trng, p , cao quý ni ph chúa nhng tác gi t ra không ng tình vi cuc sng no , d tha, tin nghi nhng li thiu sinh khí và ng thi ông cng biu hin thái dng dung trc nhng quyn r vt cht.

Câu 5. Cách vit kí ca Lê Hu Trác

-Hng thú mà ngi c cm nhn c Vào ph chúa Trnh c to thành t cách ghi chép s vic, ngh thut khc ha nhân vt, cách chn lc, sp xp nhng chi tit, tình tit, va miêu t va nêu nhn xét, cách k chuyn lôi cun, thú v.

-V nhân vt, ngoài nhng ngi mang h Trnh, các nhân vt khác, tuy quyn hành và phn s khác nhau, nhng u ging nhau ch cùng da dm, nnh b nhà chúa nhm cng c a v cá nhân. Các quan ng y ngày êm chu chc liu phng thuc chy cha cho Trnh Cán, nhng li s trách nhim, ch theo ý ca quan Chánh ng ra toa. Ngay c quan Chánh ng cng không khá hn, ông hoàn toàn t mi hi vng vào th t m yu, bnh hon. Tt c nhng nhân vt này u có mt im chung là làm thân phn tôi òi, chim lòng cá chu.

-Bên cnh vic ghi chép s vic và miêu t nhân vt, cách chn lc, sp xp các chi tit truyn và cách dn dt tình tit cng rt phù h vi th loi: va t thc, va mang li cho ngi c nhng cm xúc thm m, ng thi ngi vit vn din t c ch ý ca mình.

-Ging vn k chuyn khách quan, pha chút hài hc, to c s thú v cho ngi c: nín th ng ch, b sóc mt m, mt ch ti om không có ca ngõ gì c…